Jak wygląda badanie EKG (elektrokardiografia)? W jakim celu się je wykonuje?
Elektrokardiografia, powszechnie znana jako badanie EKG, to jedno z najczęściej wykonywanych i podstawowych badań w diagnostyce chorób układu krążenia. Jest to procedura bezbolesna, nieinwazyjna i bardzo pomocna w ocenie zarówno rytmu serca, jak i ewentualnych patologii w funkcjonowaniu mięśnia sercowego. Dzięki swojej dostępności i wysokiej wartości diagnostycznej, EKG stało się nieodłącznym elementem praktyki medycznej – od gabinetów lekarzy rodzinnych, przez izby przyjęć, aż po intensywną terapię.
Jak wygląda badanie EKG i na czym polega?
Badanie EKG polega na rejestracji czynności bioelektrycznej serca przy pomocy specjalnego aparatu – elektrokardiografu. W trakcie skurczu i rozkurczu komórek mięśnia sercowego, powstają mikroskopijne impulsy elektryczne, które rozchodzą się przez całe serce. Te impulsy są wykrywane przez specjalne czujniki – elektrody – umieszczane na klatce piersiowej, nadgarstkach oraz kostkach nóg.
Urządzenie przetwarza te impulsy i tworzy graficzny zapis EKG – wykres linii, składający się z charakterystycznych załamków: P, Q, R, S, T oraz U. Każdy z nich odpowiada określonej fazie skurczu lub rozkurczu poszczególnych części serca.
Rodzaje badania EKG
EKG spoczynkowe
Najczęściej wykonywane jest EKG spoczynkowe, które rejestruje czynność elektryczną serca, gdy pacjent znajduje się w pozycji leżącej i jest w stanie relaksu. To podstawowe narzędzie w diagnostyce m.in. zaburzeń rytmu serca, przebytych zawałów serca, czy zapalenia mięśnia sercowego.
EKG wysiłkowe
EKG wysiłkowe, znane też jako próba wysiłkowa, jest przeprowadzane w czasie kontrolowanego wysiłku fizycznego, np. podczas marszu na bieżni lub jazdy na ergometrze rowerowym. Służy do oceny, jak serce reaguje na obciążenie – czy występuje ból w klatce piersiowej, zmiany sugerujące niedokrwienie, czy zaburzenia rytmu. To szczególnie ważne w diagnostyce choroby niedokrwiennej serca.
Wskazania do wykonania EKG
Badanie EKG jest wykonywane w szerokim zakresie przypadków, zarówno diagnostycznych, jak i profilaktycznych. Wśród głównych wskazań do przeprowadzenia EKG znajdują się:
- Podejrzenie choroby układu krążenia, np. choroba wieńcowa, zawał serca
- Zaburzenia rytmu serca – uczucie kołatania, nieregularny rytm
- Ból w klatce piersiowej o niejasnym pochodzeniu
- Niewydolność krążenia
- Utrata przytomności, omdlenia, zasłabnięcia
- Zapalenie mięśnia sercowego, podejrzenie wady serca
- Kontrola działania rozrusznika serca
- Monitorowanie leczenia farmakologicznego w chorobach serca
- Badania okresowe u osób po 45. roku życia, kierowców, sportowców, pilotów
Jak przygotować się do EKG?
Badanie EKG nie wymaga specjalistycznych przygotowań. Istnieje jednak kilka ważnych zaleceń, które pozwalają uzyskać miarodajny wynik badania:
- Należy rozebrać się od pasa w górę, aby umożliwić przyczepienie elektrod na klatce piersiowej
- Nogi powinny być również dostępne – konieczne jest odsłonięcie kostek
- Unikaj kawy, alkoholu i papierosów minimum godzinę przed badaniem
- Nie wykonuj intensywnego wysiłku fizycznego bezpośrednio przed EKG
- Osoby z owłosioną klatką piersiową powinny rozważyć jej ogolenie w miejscu przyłożenia elektrod
- Zgłoś osobie wykonującej badanie przyjmowane leki, szczególnie te wpływające na rytmy serca
Jak przebiega badanie?
Po wejściu do gabinetu należy się położyć na leżance. Pielęgniarka lub technik EKG odtłuszcza skórę i zakłada elektrody: sześć na klatce piersiowej, po jednej na każdym nadgarstku i kostce. Elektrody są podłączone do aparatu EKG, który rozpoczyna rejestrację sygnałów.
W czasie badania należy leżeć nieruchomo, nie mówić i spokojnie oddychać. Cała procedura trwa około 10 minut, a sam zapis – zaledwie kilkadziesiąt sekund.
Zapis EKG – interpretacja i diagnostyka
Zapis EKG jest analizowany przez lekarza, który ocenia:
- Częstotliwość rytmu serca
- Czy występują zaburzenia rytmu serca – np. migotanie przedsionków, trzepotanie, częstoskurcze
- Oznaki niedokrwienia mięśnia sercowego, przebytego zawału serca
- Przerosty komór
- Zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego lub wewnątrzkomorowego
- Zaburzenia elektrolitowe – zmiany związane z poziomem potasu, wapnia i magnezu
- Oznaki zapalenia mięśnia sercowego lub innych chorób strukturalnych serca
Interpretacja EKG wymaga wiedzy medycznej – nie istnieją uniwersalne normy, jak w badaniach laboratoryjnych. Zapis analizuje się w kontekście objawów pacjenta i jego historii chorób.
Holter EKG – całodobowy monitoring rytmu serca
W przypadkach, gdzie standardowe EKG nie wystarcza, stosuje się tzw. Holter EKG – 24-godzinną rejestrację czynności serca. Pacjent nosi przenośne urządzenie podpięte do elektrod przez całą dobę. To badanie jest szczególnie przydatne przy okresowo występujących zaburzeniach rytmu serca, które nie ujawniają się w czasie krótkiego EKG spoczynkowego.
Kiedy warto wykonywać EKG?
Poza sytuacjami alarmowymi, badanie EKG warto wykonywać regularnie, szczególnie po 45. roku życia lub jeśli w rodzinie występują choroby serca. Należy je bezwzględnie wykonać w przypadku podejrzenia:
- zawału serca
- duszności, bólu w klatce piersiowej
- zaburzeń rytmu
- objawów takich jak zawroty głowy, zasłabnięcia, utrata przytomności
- chorób tarczycy, które mogą wpływać na pracę serca
- podejrzenia wady serca
Wyposażenie do EKG dla Twojej placówki? Sprawdź Dagamed
Jeśli prowadzisz gabinet kardiologiczny, przychodnię lub placówkę diagnostyczną i szukasz profesjonalnych narzędzi do przeprowadzania badania EKG, oferta sklepu Dagamed spełni wszystkie Twoje potrzeby. Znajdziesz tam wysokiej klasy aparaty EKG, a także elektrody jednorazowe, żele przewodzące, papier do zapisu krzywej EKG oraz akcesoria do monitorowania pracy serca. Produkty dostępne w Dagamed pozwalają na dokładną i komfortową rejestrację zapisu EKG zarówno w badaniu spoczynkowym, jak i wysiłkowym – z zachowaniem pełnej zgodności z normami medycznymi.
Podsumowanie
Elektrokardiografia to jedno z filarowych badań w kardiologii, umożliwiające ocenę elektrycznej aktywności serca w sposób szybki, bezbolesny i wiarygodny. Badanie EKG jest szczególnie pomocne w rozpoznawaniu takich stanów jak zawał serca, zaburzenia rytmu serca, przerosty komór czy wady serca.
Choć interpretacja zapisu EKG wymaga specjalistycznej wiedzy, jego wykonanie jest proste i niesie ogromną wartość kliniczną. Zarówno w spoczynkowej, jak i wysiłkowej formie, EKG pozostaje nieocenionym narzędziem w diagnostyce chorób serca.
Dlatego, jeśli lekarz zaleca wykonanie EKG – niezależnie od wieku – warto to badanie potraktować poważnie. W wielu przypadkach może ono ujawnić problem, zanim pojawią się groźne objawy kliniczne.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania na temat badania EKG
