Jak wygląda gastroskopia? Szczegółowy opis badania krok po kroku
Gastroskopia – nazywana również panendoskopią górnego odcinka przewodu pokarmowego – to jedno z najczęściej wykonywanych badań endoskopowych w diagnostyce chorób przewodu pokarmowego. Umożliwia ocenę przełyku, żołądka i dwunastnicy, a także pobranie materiału do badań histopatologicznych czy testu na obecność bakterii Helicobacter pylori. Jest badaniem zarówno diagnostycznym, jak i terapeutycznym, ponieważ w trakcie procedury lekarz może np. zatrzymać krwawienia, usunąć polip lub pobrać wycinek błony śluzowej.
Czym jest gastroskopia?
Badanie polega na wprowadzeniu przez jamę ustną elastycznego przyrządu – gastroskopu. To cienka, giętka rurka z układem optycznym i kamerą, która przekazuje obraz na monitor. Endoskop wyposażony jest w kanały robocze, umożliwiające nie tylko oglądanie błony śluzowej, ale także wdmuchiwanie powietrza, płukanie, odsysanie treści czy wprowadzenie narzędzi endoskopowych, aby np. pobrać wycinek do dalszej analizy. Dzięki temu możliwe jest szybkie wykrycie takich zmian jak wrzód, guz, nadżerki czy ogniska zapalne.
Wskazania do gastroskopii
Gastroskopię wykonuje się najczęściej w przypadku:
- utrzymującego się bólu brzucha, szczególnie w nadbrzuszu,
- krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego,
- przewlekłej zgagi i podejrzenia refluksu,
- podejrzenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy,
- zaburzeń połykania, niedokrwistości, utraty masy ciała,
- oceny skuteczności leczenia lub kontroli po usunięciu zmian,
- pobrania wycinka do testu ureazowego w kierunku Helicobacter pylori.
Gastroskopię można także przeprowadzać w celach terapeutycznych – np. aby zatamować krwawienie, usunąć ciało obce czy polip.
Przeciwwskazania do gastroskopii
Przeciwwskazania do gastroskopii obejmują przede wszystkim ciężkie stany ogólnoustrojowe, w których badanie mogłoby zagrażać zdrowiu lub życiu pacjenta. Gastroskopii nie wykonuje się u osób po niedawno przebytym zawale serca, w przypadku ostrej niewydolności oddechowej, wstrząsu czy masywnego krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego przebiegającego ze wstrząsem hipowolemicznym.
Do przeciwwskazań zalicza się także perforację wrzodu żołądka lub dwunastnicy, niekontrolowane nadciśnienie tętnicze oraz brak współpracy z pacjentem, co uniemożliwia bezpieczne wykonanie gastroskopii. W każdym przypadku decyzję o przeprowadzeniu badania podejmuje lekarz, uwzględniając stan ogólny, możliwe ryzyko oraz korzyści diagnostyczne.
Przygotowanie do gastroskopii
Przygotowanie do gastroskopii jest kluczowe, aby badanie było wiarygodne i bezpieczne. Pacjent powinien:
- pozostać na czczo – minimum 6–8 godzin przed badaniem nie wolno jeść,
- na 4 godziny przed badaniem nie wolno pić, palić papierosów ani żuć gumy,
- w razie silnego pragnienia dopuszcza się niewielkie ilości wody,
- poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, szczególnie przeciwkrzepliwych (ryzyko krwawienia),
- wyjąć protezy zębowe i zdjąć biżuterię przed badaniem.
U pacjentów z chorobami serca, cukrzycą czy skłonnością do przedłużonego krwawienia przygotowanie może być rozszerzone o szczegółowe zalecenia indywidualne.
Jak wygląda badanie? Przebieg gastroskopii
Podczas badania pacjent leży na lewym boku, a między szczęki zakładany jest plastikowy ustnik, który zapobiega przegryzieniu aparatu. Gardło zostaje znieczulone aerozolem z lignokainą, aby ograniczyć dyskomfort i odruch wymiotny.
Lekarz delikatnie wprowadza gastroskop przez jamę ustną do przełyku. W trakcie badania pacjent oddycha spokojnie, co ułatwia wprowadzenie aparatu. Endoskop przesuwa się kolejno przez przełyk, żołądek aż do dwunastnicy, a obraz z wnętrza ciała oglądany jest na monitorze.
W tym czasie można:
- ocenić błonę śluzową i wykryć zmiany (np. wrzód, nadżerki, guz),
- pobrać wycinek do badania histopatologicznego,
- zatrzymać krwawienia,
- wykonać zabiegi endoskopowe, np. usunięcie polipa.
Całość trwa zwykle 5–15 minut.
Gastroskopia w znieczuleniu – miejscowe i dożylne
Najczęściej stosuje się znieczulenie miejscowe gardła aerozolem z lidokainą. Dzięki temu badanie jest w większości przypadków bezbolesne, choć pacjent może odczuwać dyskomfort i ucisk.
W niektórych sytuacjach – przy silnym lęku czy nasilonym odruchu wymiotnym – można zastosować znieczulenie dożylne, wprowadzające pacjenta w lekki sen. W takim przypadku konieczna jest późniejsza obserwacja i zakaz prowadzić pojazdów przez kilka godzin po zabiegu.
Wyniki i możliwości diagnostyczne
Gastroskopia pozwala szybko i precyzyjnie wykryć:
- zapalenia przełyku, żołądka i dwunastnicy,
- chorobę wrzodową,
- guzy i zmiany nowotworowe,
- żylaki przełyku, nadżerki i uchyłki,
- infekcję Helicobacter pylori.
Dzięki możliwości pobrania wycinka, badanie daje także szansę na potwierdzenie rozpoznania w badaniu histopatologicznym.
Powikłania po gastroskopii
Choć badanie jest uznawane za bardzo bezpieczne, mogą wystąpić rzadkie powikłania:
- krwawienie (szczególnie po pobraniu wielu wycinków),
- uszkodzenie ściany przewodu pokarmowego (perforacja),
- przejściowy ból gardła czy wzdęcia.
Częstość poważnych komplikacji wynosi poniżej 0,5%.
Gastroskopia a kolonoskopia
Często pacjenci mylą gastroskopię z innym badaniem endoskopowym – kolonoskopią. Warto podkreślić, że gastroskopia dotyczy górnego odcinka przewodu pokarmowego (przełyk, żołądek, dwunastnica), natomiast kolonoskopia umożliwia ocenę jelita grubego. Oba badania uzupełniają się w diagnostyce chorób przewodu pokarmowego.
Narzędzia medyczne do gastroskopii w ofercie Camedica
Jeśli prowadzisz placówkę medyczną i poszukujesz sprawdzonych, wysokiej jakości narzędzi medycznych do gastroskopii, warto zapoznać się z ofertą hurtowni Camedica. Firma specjalizuje się w dostarczaniu profesjonalnego sprzętu i akcesoriów endoskopowych, które spełniają rygorystyczne normy jakości i bezpieczeństwa. Dzięki szerokiemu asortymentowi możesz dobrać rozwiązania dopasowane do potrzeb swojej placówki, zapewniając pacjentom skuteczną diagnostykę oraz komfort podczas badania.
Podsumowanie
Gastroskopia to jedno z podstawowych badań endoskopowych, pozwalających na ocenę żołądka i dwunastnicy oraz przełyku. Dzięki niej lekarz może szybko wykryć przyczynę bólu brzucha, refluksu, krwawień czy podejrzenia wrzodów i guzów.
Przy odpowiednim przygotowaniu i właściwym znieczuleniu, badanie jest krótkie, praktycznie bezbolesne i bardzo pomocne w dalszej terapii. Choć może wywoływać odruch wymiotny, większość pacjentów dobrze je toleruje.
Gastroskopia to nie tylko metoda diagnostyczna, ale także zabiegowa – w jej trakcie można zatamować krwawienie, usunąć polip czy pobrać wycinek do badań. Ze względu na wysoką skuteczność i bezpieczeństwo, gastroskopię uznaje się za złoty standard w diagnostyce chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego.
